معرفی جامع انواع ولت و کیف پولهای رمز ارز
یک کیف پول ارز دیجیتال، یک نرم افزار یا یک گجت الکترونیکی مخصوص نگهداری و مدیریت دارایی‌های رمز ارزی است. ارزهای دیجیتال معروف کیف پول اختصاصی خود را دارند؛ هر چند انتخاب بیشتر کاربران، استفاده از یک والت ارز دیجیتال دارای پشتیبانی از کوین‌ها و توکن‌های متعدد است.
در این مقاله ضمن اشاره به نحوه کار کیف پول های ارز دیجیتال، به آموزش ساخت والت های رمز ارز نیز می‌پردازیم.
از دیدگاه‌های مختلف، دسته‌بندی‌های گوناگونی برای نرم افزارهای کیف پول ارز دیجیتال وجود دارد. به عنوان مثال، برخی فقط از یک رمز ارز خاص پشتیبانی می‌کنند، در حالی که والت های ارز دیجیتال محبوب دارای پشتیبانی از رمز ارزهای مختلف هستند. همچنین برخی از آن‌ها کلید خصوصی را در اختیار خود کاربر قرار می‌دهند و تعدادی کلیدها را از طرف کاربر، برای سهولت و سرعت در استفاده، مدیریت می‌کنند.
کیف پول ارز دیجیتال چیست و چطور کار می‌کند؟
برخلاف عقیده عموم کاربران، کیف پول ارز دیجیتال یک اپلیکیشن برای ذخیره کردن سکه های دیجیتال نیست! پس نحوه کار یک والت ارز دیجیتال با کیف پول های عادی که برای نگهداری اسکناس استفاده می‌کنیم کاملا متفاوت است. آن‌ها در عمل برای مدیریت کلیدهای عمومی و خصوصی کاربرد دارند و ابزاری به منظور تعامل با بلاک چین محسوب می‌شوند.
یک برنامه (نرم افزاری) یا گجت (سخت افزاری) کیف پول اقدام به ساخت پرایویت کی (Private Key) و پابلیک کی (Pubic Key) برای ما می‌کند. البته با توجه به نحوه کار بلاک چین می‌توان آن‌ها را به صورت دستی نیز ایجاد کرد؛ اما به مرور زمان، مخصوصا در صورت خرید و فروش ارزهای دیجیتال متعدد، کار دشوار می‌شود. یک کیف پول ارز دیجیتال ضمن ساخت سریع کلید خصوصی (و سپس کلید عمومی از روی آن)، ذخیره‌سازی آن‌ها را نیز به سادگی میسر می‌کند.
چند نکته مهم درباره والت های ارز دیجیتال
۱- آدرس عمومی را می‌توان در اختیار عموم قرار داد، ولی آدرس خصوصی باید نزد خودتان محفوظ بماند. فراموش نکنید دسترسی هر فردی به کلیدهای خصوصی شما، مساوی با دسترسی به کل دارایی‌تان است.
۲- برخلاف نحوه نگهداری اسکناس‌های واقع در کیف پول های عادی، ارزهای دیجیتال به شکلی متفاوت در والت های رمز ارز ذخیره و مدیریت می‌شوند. محل ذخیره شدن رمز ارزها بلاک چین است. حال به واسطه والت با بلاک چین مربوط به یک کوین یا توکن ارتباط برقرار می‌کنیم.
۳- در صرافی‌های متمرکز (حضانتی)، دسترسی و ارتباط مستقیمی با کلیدهای خصوصی نداریم و صرافی، ذخیره و مدیریتشان را برای ما انجام می‌دهد. در صورت فراموش کردن رمز عبور می‌توانیم با ارائه ایمیلی که در زمان ساخت حساب ثبت کردیم درخواست رمز عبور جدید کنیم.
کلید عمومی و خصوصی چیست؟
گفتیم اساس کار یک کیف پول ارز دیجیتال ایجاد و سپس نگهداری کلید عمومی و کلید خصوصی است. اما منظور از این دو اصطلاح چیست و آن‌ها چطور ارتباط با بلاک چین‌های رمز ارزها را امکان‌پذیر می‌کنند؟
کلید عمومی
کلید عمومی به زبان ساده مشابه شماره ۱۶ رقمی کارت بانکی شما است. بدون نگرانی بابت از دست دادن پول و سرمایه می‌توانید آن را در اختیار دیگران قرار بدهید تا اقدام به ارسال پول برای شما کنند. یک مثال دیگر برای کلید عمومی کیف پول ارز دیجیتال آدرس ایمیل است. مجددا بدون این که نگرانی از نظر لو رفتن اطلاعات خود داشته باشید، آن را با بقیه به اشتراک می‌گذارید تا برای شما نامه الکترونیکی ارسال کنند.
نکته مهم اینجاست که Pubic Key از روی Private Key ساخته می‌شود. اگر کلید عمومی را گم کنید، به راحتی می‌توانید مجددا آن را از روی کلید خصوصی به دست آورید، اما بالعکس این کار امکان‌پذیر نیست.
کلید خصوصی
اگر دو مثال بالا را در نظر بگیریم، در یک والت ارز دیجیتال کلید خصوصی مشابه رمز ورود به حساب بانکی (اینترنتی) و رمز ورود به حساب کاربری ایمیل است؛ هر فردی می‌تواند با داشتن شماره کارت ۱۶ رقمی شما برایتان اقدام به ارسال وجه کند، اما تنها فرد دارای پسورد حساب می‌تواند اقدام به خرج کردن موجودی کند.
انواع کیف پول های ارز دیجیتال
والت های ارز دیجیتال را از دیدگاه‌های مختلف می‌توان در گروه‌های گوناگونی قرار داد. در ادامه از سه دیدگاه مختلف به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت. دو دسته‌بندی مهم آن‌ها «گرم و سرد» (Hot & Cold) و «حضانتی و غیر حضانتی» (Custodial & Non-Custodial) است.
کیف پول های گرم
یک کیف پول گرم ارز دیجیتال یا Hot Wallet در بیشتر مواقع به اینترنت متصل است؛ به همین دلیل بیشتر در معرض خطر هک شدن قرار دارد. کار کردن با آن‌ها مخصوصا برای تبدیل رمز ارزهای مختلف به یکدیگر بسیار ساده و سریع است، اما در مقایسه با کیف پول های سرد رمز ارز امنیت پایین‌تری دارند.
در ادامه به دسته بندی و معرفی انواع کیف پولهای گرم می‌پردازیم. شما باید طبق نیازمندی‌ها، عملکرد و ویژگی‌های هریک از آن‌ها، کیف پول مناسب خود را انتخاب کنید.
کیف پول های تحت وب
مزیت کیف پول های تحت وب، عدم نیاز به دانلود و نصب برنامه‌ای خاص روی گوشی یا کامپیوتر شما است. از طریق هر دستگاه دارای یک مرورگر وب، می‌توانید به یک کیف پول ارز دیجیتال تحت وب دسترسی پیدا کنید. والت های مخصوص صرافی‌ها جزو آن‌ها هستند و امکان ورود به حساب از طریق نام کاربری و رمز عبور را برای کاربران فراهم می‌کنند.
کیف پول های دسکتاپ
همانطور که از نامش پیداست، این دسته والت های نرم افزاری ارز دیجیتال در قالب یک برنامه مخصوص کامپیوترهای دسکتاپ مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخلاف ورژن‌های تحت وب، آن‌ها مدیریت کامل کلیدهای خصصوصی را در اختیارتان قرار می‌دهند. وقتی یک کیف پول دسکتاپ ارز دیجیتال جدید ایجاد می‌کنید، فایلی به نام wallet.dat در حافظه دستگاه تولید و نگهداری می‌شود که حاوی کلیدهای خصوصی است.
کیف پول های موبایل
می‌توان آن‌ها را مشابه یک اپلیکیشن عادی روی گوشی هوشمند یا تبلت اندروید و آی‌اواس خود نصب کرد و همه جا همراه داشت. مهمترین مزیت آن‌ها همین همه جا در دسترس بودن است؛ به همین دلیل در مقایسه با دیگر انواع کیف پول های ارز دیجیتال میزان استفاده بسیار بیشتری دارند.
کیف پول های سرد
در ادامه والت های سرد یا Cold Wallet ارز دیجیتال همیشه به اینترنت متصل نیستند. برخی از آن‌ها اصلا هیچ گونه اتصالی به اینترنت برقرار نمی‌کنند و از این نظر امنیت بالایی دارند. سرمایه گذارانی که استراتژی‌شان هولد بلند مدت است، استفاده از آن‌ها را ترجیح می‌دهند.
کیف پول های کاغذی
یک کیف پول کاغذی در برابر حملات سایبری ۱۰۰ درصد مصون است؛ در اینجا کلید خصوصی را روی تکه‌ای کاغذ می‌نویسید یا همراه QR کد آن روی کاغذ پرینت می‌کنید.
کار کردن با کیف پول های کاغذی ارز دیجیتال در صورت استفاده مستمر از دارایی برای اعمال مختلف نظیر خرید و پرداخت یا ترید کردن، دشوار و آزاردهنده است. اغلب، هولدرهای دارای سرمایه‌های سنگین که حتی به کیف پول های سخت افزاری رمز ارز اعتماد کافی ندارند، از آن‌ها استفاده می‌کنند.
کیف پول های سخت افزاری
نحوه عملکرد برخی از والت های سخت افزاری ارز دیجیتال به گونه‌ای است که هیچ گونه اتصالی با اینترنت برقرار نمی‌کنند و صرفا QR کد کلید خصوصی را برای اسکن و سپس ایجاد تراکنش در یک موبایل والت نشان می‌دهند.
کیف پول امانی (حضانتی) و غیر امانی (غیر حضانتی)
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، کیف پول های ارز دیجیتال را از نگاه دیگر نیز می‌توان دسته بندی کرد. یک دسته‌بندی بسیار مهم برای کیف پول های رمز ارز، حضانتی (Custodial) یا غیر حضانتی (Non-Custodial) است. یک کیف پول بسته به رویکردش در برابر کلیدهای خصوصی در یکی از دو گروه قرار می‌گیرد.
دسته اول که با نام والت های امانی ارز دیجیتال نیز شناخته می‌شوند، حضانت پرایویت کی‌های کاربران را بر عهده دارند. آن‌ها Private Keyها را ذخیره و مدیریت می‌کنند و به جای یک عبارت بازیابی، یک نام کاربری و رمز عبور عادی در اختیار کاربر قرار می‌دهند. به این ترتیب نگرانی بابت فراموش کردن کلیدها یا مخصوصا عبارت بازیابی وجود ندارد.
دسته دوم که با نام والت های غیر امانی ارز دیجیتال نیز شناخته می‌شوند، حضانت پرایویت کی‌های کاربران را بر عهده خودشان قرار می‌دهند. مالک دارایی مسئولیت سنگینی دارد و باید شخصا از پرایویت کی‌های خود (که در عبارت بازیابی خلاصه می‌شوند) مراقبت کند و اگر آن را فراموش کنید، هیچ راه بازگشتی وجود ندارد.
مزایا و معایب کیف پول های ارز دیجیتال
کیف پول های ارز دیجیتال کار را برای ما ساده کرده‌اند؛ والت های نرم افزاری (گرم) و سخت افزاری (سرد) ضمن تولید کلیدها برای ما بر اساس استاندارد هر بلاک چین، آن‌ها را ذخیره و مدیریت نیز می‌کنند تا با سرعتی بالاتر قادر به ارسال، دریافت، خرید و مخصوصا ترید باشید. این مزیت بزرگ آن‌ها است. از طرفی دیگر کاربردشان دیگر فقط محدود به ارسال و دریافت یک سری پول دیجیتال نیست و برای ورود به دنیای وسیع دیفای، متاورس و ان اف تی نیز به آن‌ها نیاز داریم. با این حال نباید از ریسک‌های کار با یک اپلیکیشن یا حتی گجت الکترونیکی چشم‌پوشی کرد، چرا که هر داده‌ی ذخیره شده به صورت دیجیتال، در هر صورت (حتی با احتمال بسیار کم) در معرض خطر هک شدن قرار دارد.
اهمیت ایجاد بکاپ از والت رمز ارز
از دست دادن دسترسی به کیف پول ارز دیجیتال برایتان گران تمام خواهد شد، به همین دلیل باید به طور مستمر از آن‌ها بکاپ تهیه کنید. کافی است عبارت بازیابی که در ابتدای نصب و استفاده از والت رمز ارز در اختیارتان قرار می‌گیرد را در مکانی ایمن، شامل یک نسخه کاغذی، نگهداری کنید. اگر والت شما دسکتاپ است، کپی گرفتن مستمر از فایل wallet.dat و ذخیره‌سازی آن در مکانی قابل اعتماد را نیز مد نظر داشته باشید.