نگاهی به زندگی سم بنکمن فراید؛ مدیرعامل صرافی FTX و ثروتمندترین ۲۹ ساله جهان
سم بنکمن فراید (Sam Bankman-Fried)؛ نامی که با اخبار و مطالب مرتبط با ارزهای دیجیتال گره خورده است. بسیاری او را نابغه‌ای می‌دانند که از شرایط به‌نفع خود استفاده کرده است؛ اما برخی عقیده دارند او یک فرد معمولی است که تنها با حضور در زمان و مکان مناسب توانسته به چنین جایگاه و ثروتی برسد.
عبارت معروفی در ادبیات مالی جهان وجود دارد که می‌گوید: «جایی که همه به‌دنبال پیداکردن طلا هستند، تو بیل بفروش». این جمله اشاره به تب‌وتاب طلا در سال‌های ۱۸۴۸ تا ۱۸۵۵ در ایالت کالیفرنیای آمریکا دارد؛ جایی که بسیاری از افراد به امید کشف طلا و دست یافتن به ثروتی بادآورده راهی آن شدند، اما در نهایت تعداد کمی از آنها توانستند به طلا دست پیدا کنند.
در این میان افرادی که در کار فروش بیل و کلنگ برای استخراج طلا بودند، به ثروتی عظیم دست یافتند. همین مورد در حوزه ارزهای دیجیتال هم صادق است. اگر بیت کوین را طلای دیجیتال در نظر بگیریم که بسیاری از سرمایه‌گذاران به دنبال رسیدن به آن هستند، افرادی نیز وجود دارند که با راه‌اندازی پلتفرم‌هایی برای خریدوفروش این طلای دیجیتال به ثروت هنگفتی رسیده‌اند.
سم بنکمن فراید یکی از همین بیل فروش‌هاست! فردی که با تأسیس صرافی FTX توانست در ۲۹ سالگی با به‌دست‌آوردن ثروتی معادل ۲۲.۵ میلیارد دلار در رده ۳۲ام فهرست ثروتمندترین افراد جهان قرار گیرد؛ جایی که ایلان ماسک در رده دوم و وارن بافت افسانه‌ای با ۹۱ سال سن در رده هشتم قرار دارد. علاوه بر سم بنکمن فراید چهره‌های معروف دیگری در حوزه ارزهای دیجیتال نیز در این فهرست قرار دارند؛ برایان آرمسترانگ، مدیرعامل صرافی کوین بیس با ۱۱.۵ میلیارد دلار (رده ۶۰)، کریس لارسن، از بنیان‌گذاران ریپل با ۶ میلیارد دلار (رده ۱۷۲)، برادران دوقلو وینکلواس، بنیان‌گذاران صرافی جمینای با ۴.۳ میلیارد دلار (رده ۲۶۱ به‌طور مشترک) و جد مک کالب، بنیان‌گذار شرکت ریپل با ۳ میلیارد دلار (رده ۳۷۷) دارایی اشاره کرد.
مجله فوربز در شماره ماه اکتبر خود عکس پرتره‌ای از بنکمن فراید را روی جلد چاپ کرده و از او به‌عنوان «ثروتمندترین ۲۹ ساله جهان» نام برده است.
در ادامه خلاصه‌ای از این گزارش جذاب را می‌خوانیم و با خصوصیات شخصی و سبک زندگی این میلیاردر جوان حوزه ارزهای دیجیتال آشنا می‌شویم؛ از گیاهخواربودنش تا اینکه هیچ اعتقادی به ارزهای دیجیتال ندارد و فقط برای کسب پول به این حوزه وارد شده است!
مردی با ایده‌های متفاوت
در یک عصر مه‌آلود در روزهای پایانی تابستان، سم بنکمن فراید به‌آرامی به سمت رستوران الکتریک لمون (Electric Lemon) می‌رود. رستورانی شیک که در طبقه بیست و چهارم هتل پنج ستاره اکوئینوکس (Equinox) در مجموعه هادسون یاردز (Hudson Yards) منهتن قرار دارد.
میلیاردر ۲۹ ساله حوزه ارزهای دیجیتال که با پرواز اختصاصی از هنگ‌کنگ آمده و یکی از برگزارکنندگان این مهمانی خصوصی است، سعی می‌کند بی‌سروصدا گوشه‌ای را برای نشستن انتخاب کند.
او لباسی معمولی به تن دارد و با اینکه می‌خواهد توجه دیگران را به خود جلب نکند؛ اما طولی نمی‌کشد که افراد زیادی دور او جمع می‌شوند و می‌خواهند از او عکس و امضا بگیرند و درباره بازار با او صحبت کنند.
صرافی ارز دیجیتال FTX که متعلق به سم بنکمن فراید است این امکان را برای معامله‌گران فراهم آورده است که دارایی‌های دیجیتالی نظیر بیت کوین و اتریوم را خریدوفروش کنند. این صرافی در ماه ژوئیه موفق به جذب سرمایه ۹۰۰ میلیون دلاری از شرکت‌هایی نظیر کوین بیس ونچرز (Coinbase Ventures) و سافت بنک (SoftBank) شد؛ سرمایه‌ای که ارزشش پس از مدتی به ۱۸ میلیارد دلار رسید. این صرافی حدود ۱۰ درصد از ارزش اسمی ۳.۴ میلیارد دلاری بازار مشتقات (عمدتاً معاملات آتی و اختیار معامله) را که هر ماه سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال معامله می‌کنند مدیریت می‌کند.
صرافی FTX به‌طور متوسط ۰.۰۲ درصد از هر معامله‌ای را که انجام می‌شود به‌عنوان کارمزد دریافت می‌کند. همین نرخ کارمزد موجب شد که در ۱۲ ماه گذشته درآمدی ۷۵۰ میلیون دلاری و سود ۳۵۰ میلیون دلاری نصیب این صرافی شود. از سوی دیگر آلامدا ریسرچ (Alameda Research)، شرکت تجاری او، سال گذشته یک میلیارد دلار سوددهی داشته است. اخیراً بنکمن فراید حضور در تلویزیون را نیز به برنامه‌های خود اضافه کرده و در آنجا درباره قیمت بیت کوین، مقررات و آینده دارایی‌های دیجیتال اظهارنظر می‌کند.
پول در می‌آورم که ببخشم؟
چهار سال قبل، سم بنکمن فراید حتی یک بیت کوین هم نداشت، اما اکنون در آستانه تولد ۳۰ سالگی‌اش با ثروت خالص ۲۲.۵ میلیارد دلاری در رده ۳۲ام فهرست ۴۰۰ فرد ثروتمند فوربز (Forbes ۴۰۰) قرار دارد. به غیر از مارک زاکربرگ، هیچ کس در تاریخ با این سن و سال به چنین ثروتی دست نیافته است.
بنکمن فراید به‌هیچ عنوان تشویق‌کننده مردم برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال نیست. او حتی اعتقاد چندانی هم به این دارایی‌ها ندارد. او شخصی است که زندگی خود را وقف کسب درآمد بیشتر کرده است.
بنکمن فراید برایش اهمیتی ندارد از چه راهی کسب درآمد کند، او در عین حال برنامه زمانی مشخصی هم برای بخشیدن ثروتش ندارد. او تاکنون تنها ۲۵ میلیون دلار که حدود ۰.۱ از ثروتش را تشکیل می‌دهد به امور خیریه اختصاص داده است. همین اقدام او موجب شده که در فهرست فوربز ۴۰۰ در میان افرادی قرار بگیرد که سخاوتمندی کمی از خود نشان داده‌اند.
استیو جابز غرق در ساخت محصولات ساده و شیک بود، ایلان ماسک مدعی است که فعالیت‌هایش برای نجات بشر است. در این میان فلسفه «پول درآوردن برای بخشیدن» بنکمن فراید موضوعی متفاوت است، چیزی که او را به‌سمت ارزهای دیجیتال هدایت کرد.
او به دنیای ارزهای دیجیتال پا گذاشت، صرفاً به این دلیل که می‌دانست از این طریق ثروتمند می‌شود. او در پاسخ به این سؤال که اگر روزی فکر کند می‌تواند با انجام کار دیگری مثلاً معاملات قراردادهای آتی آب پرتقال پول بیشتری به دست بیاورد، آیا ارزهای دیجیتال را کنار می‌گذارد یا خیر؛ بدون ذره‌ای تأمل پاسخ می‌دهد: بله حتماً این کار را می‌کنم!
تحصیل در MIT
سم بنکمن فراید فرزند پدر و مادری حقوقدان از دانشگاه استنفورد است. بزرگ‌شدن او با خواندن داستان‌های هری پاتر، تماشای مسابقات بیس‌بال سانفرانسیسکو جاینتس و گوش‌دادن به گفت‌وگوهای والدینش درباره مسائل سیاسی همراه بود.
پس از فارغ‌التحصیلی از یک دبیرستان خصوصی کوچک در منطقه خلیج سانفرانسیسکو، بنکمن فراید در رشته فیزیک دانشگاه MIT ثبت‌نام کرد. او به‌جای آنکه زمان خود صرف درس‌خواندن کند بیشتر توجه‌اش به بازی‌های ویدئویی نظیر استارکرفت (Starcraft) و لیگ آف لجندز (League of Legends) بود.
او تصور می‌کرد که روزی استاد فیزیک می‌شود، اما بیش از آنکه به فیزیک علاقه داشته باشد علم اخلاق او را مجذوب خود کرده بود. همین توجه به مسائل اخلاقی باعث شد بنکمن فراید به یک گیاه‌خوار تبدیل شود. او دربارهٔ این موضوع می‌گوید:
در یک مرغ‌داری صنعتی، یک جوجه برای پنج هفته شکنجه می‌شود و شما نیم‌ساعته آن را می‌خورید، توجیه این موضوع برای من سخت بود.
او به‌طور عمیق دربارهٔ فلسفه فایده‌گرایی (Utilitarian Philosophy) مطالعه کرده و به‌طور ویژه‌ای جذب مفهوم «نوع‌دوستی یا دگرخواهی» شده است. یک فرد نوع‌دوست بدون توجه به احساسات و تنها بر اساس داده‌ها تصمیم می‌گیرد کِی و کجا دست به کار خیر و عام‌المنفعه بزند که بیشترین تأثیر را داشته باشد. در نهایت بنکمن فراید ایده رسیدن به درجات بالای علم فیزیک را کنار گذاشت و به‌دنبال کاری رفت که درآمدی در ابعادی جهانی داشته باشد.
آشنایی با ارزهای دیجیتال و تأسیس FTX
بنکمن فراید از جمله چهره‌های مشهور حوزه ارزهای دیجیتال است که خیلی دیر پا به این دنیای جدید گذاشت او چندان توجهی به روزهای اولیه و پرالتهاب ارزهای دیجیتال نداشت. او در اواخر سال ۲۰۱۷ که بیت کوین روند صعودی فوق‌العاده‌ای داشت و از ۲,۵۰۰ دلار به حدود ۲۰ هزار دلار رسید، با ارزهای دیجیتال آشنا و متوجه شد که فرصت‌های زیادی در این بازار وجود دارد. او دریافت که می‌تواند بیت کوین را در آمریکا بخرد و در ژاپن با ۳۰ درصد بیشتر آن را بفروشد. بنکمن فراید دربارهٔ آن روزها می‌گوید:
من بدون آن که بدانم ارز دیجیتال چیست، درگیر آن شدم. فقط به این دلیل که به نظر می‌رسید، می‌توان معاملات خوبی در این حوزه انجام داد.
در اواخر سال ۲۰۱۷ با یک میلیون دلاری که از پس‌اندازهای خود و کمک دوستان و خانواده جمع کرده بود، شرکت آلامدا ریسرچ را تأسیس کرد. او به همراه چند نفر دیگر از دوستانش خانه‌ای اجاره کردند و به‌صورت جدی وارد حوزه معاملات آربیتراژ شدند. گاهی اوقات آنها به‌دلیل مشکلاتی که صرافی‌های خارجی داشتند نمی‌توانستند به‌سرعت ین ژاپن را به دلار آمریکا تبدیل کنند. او مدعی است در اوج فعالیت‌هایشان در ژانویه ۲۰۱۸، روزانه ۲۵ میلیون دلار بیت کوین انتقال داده است.
عملکرد صرافی‌های حوزه ارزهای دیجیتال خیلی زود موجب ناامیدی بنکمن فراید شد. این صرافی‌ها برای مبادله چند بیت کوین عملکرد خوبی داشتند؛ اما برای معامله‌گران حرفه‌ای که تراکنش‌های سنگینی را با سرعت بالا انجام دهند، عملکردشان چندان قابل‌قبول نبود. در همین شرایط بود که بنکمن فراید تصمیم گرفت صرافی خودش را تأسیس کند.
سم بنکمن فراید علاقه زیادی به بین بگ (Bean Bag) دارد. او اگر کاری برای انجام نداشته باشد، بیشتر روز را روی این صندلی‌ها می‌گذراند
در سال ۲۰۱۹ با درآمد حاصل از آلامدا ریسرچ و هشت میلیون دلاری که از چند شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر دریافت کرده بود، موفق شد FTX را راه‌اندازی کند. او خیلی زود بخشی از سهام FTX را به ازای ۷۰ میلیون دلار به بایننس فروخت.
رشد این صرافی تازه‌تأسیس در ابتدا کند بود. ده‌ها کارمند صرافی تلاش می‌کردند تا معامله‌گران را به این صرافی جدید جذب کنند. بنکمن فراید خیلی زود توانست فضایی مناسب برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای‌تری که به‌دنبال معاملات مشتقه یا قراردادهای آتی بودند، فراهم کند. بسیاری از معامله‌گرانی که در حوزه مشتقات فعالیت می‌کنند اعتقادی به ماهیت ارزهای دیجیتال ندارند و تنها به‌دنبال دست‌یافتن پول بیشتری هستند؛ یکی از همین افراد سم بنکمن فراید است.
معامله‌گرانی که در حوزه مشتقات فعالیت دارند تمایل دارند معاملات بیشتر و با مبالغ سنگین‌تری نسبت به سرمایه‌گذاران خرد انجام دهند. همین موضوع کارمزد بیشتری را به جیب FTX می‌ریخت. از آنجا که مجوزهای لازم را برای فعالیت در حوزه بازار مشتقات ایالات متحده قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌ای دارد، بنکمن فراید کسب‌وکار خود را در هنگ‌کنگ راه‌اندازی کرد.
این انتخاب به او کمک کرد تا نظر مشتریان آسیایی که توجه ویژه‌ای به معاملات ارزهای دیجیتال داشتند را به سمت‌و‌سوی FTX جلب کند.
با این حال در اواخر ماه سپتامبر (اوایل مهر) در توییتر اعلام کرد که قصد دارد دفتر مرکزی ۱۵۰ نفره خود را به باهاما منتقل کند تا از مقررات شفاف‌تر این کشور در حوزه ارزهای دیجیتال استفاده کند.
FTX با گذشت دو سال از فعالیتش بسیار بزرگ و گسترده شده است. حجم معاملات مشتقات روزانه آن به ۱۱.۵ میلیارد دلار می‌رسد که این میزان، FTX را پس از بایننس، اوککس (OKEx) و بای بیت (Bybit) در جایگاه چهارم قرار داده است. یک سال پیش، این عدد برای FTX فقط یک میلیارد دلار در روز بود و این صرافی تنها ۲۰۰هزار کاربر داشت؛ اما اکنون تعداد کاربران FTX به دو میلیون نفر افزایش پیدا کرده است.
بخشیدن ثروت؛ شاید وقتی دیگر
برنامه بنکمن فراید برای بخشیدن ثروتش چندان مشخص نیست و تاکنون بخش ناچیزی از ثروت خود را به کارهای خیریه اختصاص داده است. او میلیاردها دلار برای توسعه کسب‌وکار خود هزینه کرده و اخیراً ۲.۳ میلیارد دلار برای بازخرید ۱۵ درصد سهامی که در ابتدای تأسیس به بایننس فروخته بود، پرداخت کرده است.
سبک‌و‌سنگین‌کردن میان کسب درآمد بیشتر یا بخشیدن آن، موضوعی است که برای قرن‌ها میلیاردرها را عذاب داده است. وارن بافت با همسر فقید خود سوزان، سال‌ها بر سر اینکه چگونه ثروت خود را ببخشند اختلاف نظر داشتند.
با افزایش پول و ثروث مشکلات جهان هم روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
در ماجرای وارن بافت و همسرش سوزان، این سوزان بود که پیروز میدان شد و وارن بافت در سال ۲۰۰۶ اعلام کرد که قصد دارد تقریباً تمام ثروت خود را ببخشد.
چاک فینی (Chuck Feeney)، بنیان‌گذار ۹۰ ساله گروه DFS که تمام دارایی هشت میلیارد دلاری خود را در سال ۲۰۱۹ وقف کرده است در این خصوص می‌گوید:
وقتی می‌توان از طریق حمایت از اهداف ارزشمند کارهای خیر و پسندیده انجام داد، دلیلی نمی‌بینم که بخواهم این کار را به تأخیر بیندازم.
نگرانی دیگری نیز وجود دارد. از آنجا که استخراج ارزهای دیجیتال مصرف انرژی زیادی را طلب می‌کند و به‌تبع آن به محیط زیست آسیب می‌رسد؛ آیا کسب درآمد از ارزهای دیجیتال با رسالت بنکمن فراید برای انجام کارهای خیرخواهانه در تضاد نیست؟ خود او چنین عقیده‌ای ندارد و می‌گوید:
این نگرانی‌ها [در خصوص آلایندگی‌های زیست محیطی ارزهای دیجیتال] ملموس هستند؛ اما گاهی اوقات درباره آنها اغراق می‌شود. اگر به میزان کربن تولیدشده به ازای هر یک دلار فعالیت اقتصادی نگاه کنیم، تأثیرات ارزهای دیجیتال چندان بزرگ نیست. تولید کربن ارزهای دیجیتال در نهایت ۲ یا ۳ برابر یک شرکت معمولی صنعتی است اما نه ۲۰ یا ۳۰ برابر.
بزرگ‌ترین چالش پیش رو
اما شاید بزرگ‌ترین چالش او این باشد که برنامه و مسیر بعدی چیست، چه راهی باید پیدا کند تا رشد عظیم FTX را بدون درگیری با نهادهای قانون‌گذار حفظ کند.
ارزهای دیجیتال در کشورهایی چون چین، بولیوی و ترکیه کاملاً ممنوع شده یا با محدودیت‌های شدیدی مواجه شده‌اند. در ایالات متحده کنگره در سال جاری حداقل ۱۸ لایحه دربارهٔ ارزهای دیجیتال ارائه کرده که مستقیماً بر روی این صنعت تأثیر می‌گذارد.
در همین حال بنکمن فراید ۹۰۰ میلیون دلار پول نقد صرافی خود را به کار گرفته تا پایگاه کاربرانش را گسترش دهد و بتواند مجوز فعالیت در حوزه‌های حساس قضایی را به دست آورد. در ماه اوت اعلام شد که صرافی FTX شرکت لجرایکس (LedgerX) را خریداری کرده است. این شرکت پیش از این توانسته بود از کمیسیون معاملات آتی ایالات متحده برای معامله مشتقات ارزهای دیجیتال مجوز دریافت کند.
این بدان معناست که FTX ممکن است قبل از بایننس، کوین بیس و کراکن به اولین صرافی بزرگی تبدیل شود که معاملات مشتقات ارزهای دیجیتال را در آمریکا ارائه می‌دهد.
او همچنین صدها میلیون دلار به بازاریابی اختصاص داده است. پرداخت ۲۱۰ میلیون دلار برای تبلیغ برند FTX در لیگ بازی‌های کامپیوتری، امضای یک قرارداد ۱۳۵ میلیون دلاری برای تغییر نام ورزشگاه میامی هیت (Miami Heat’s) به FTX، اجرای یک کمپین ۳۰ میلیون دلاری برای تبلیغ این صرافی از طریق افراد مشهوری نظیر کوین اولیری (Kevin O’Leary)، مجری معروف، تام بریدی (Tom Brady)، اسطوره فوتبال آمریکایی و استفن کری (Steph Curry)، سوپراستار لیگ بسکتبال NBA و … از جمله اقدامات او در حوزه بازاریابی است.
هدف بنکمن فراید معرفی و جاانداختن FTX به‌عنوان شرکتی ایمن و بالغ است. این‌طور به نظر می‌رسد که اگر شرکتی به بخشی از گفتمان روزمره تبدیل شود، برای قانون‌گذاران بسیار سخت است که بخواهند آن را تعطیل کنند.
بنکمن فراید قصد دارد پایش را فراتر از حوزه ارزهای دیجیتال بگذارد. او سال گذشته FTX را به‌سمت بازارهای پیش‌بینی هدایت کرد که به معامله‌گران اجازه می‌دهد روی مسابقات در دنیای واقعی مانند فینال فوتبال آمریکایی یا Super Bowl یا انتخابات ریاست جمهوری شرط‌بندی کنند. او همچنین طرح‌های توسعه‌ای گسترده‌تری در سر دارد و در این باره می‌گوید:
امیدوارم روزی مشتریان قادر باشند هر چیزی را از قراردادهای اختیار اتریوم گرفته تا سهام مایکروسافت یا سهام یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک را در FTX خریدوفروش کنند.
او به‌عنوان یکی بزرگ‌ترین ذینفعان رونق ارزهای دیجیتال می‌گوید:
خارج از دارایی‌های دیجیتال دنیای وسیعی وجود دارد. من فکر نمی‌کنم که ارزهای دیجیتال برای همیشه حاصل‌خیزترین زمین باشد.
با ادامه گسترش و محبوبت دارایی‌های دیجیتال، تعداد افراد فعال در حوزه ارزهای دیجیتال که به فهرست ثروتمندترین‌های جهان وارد می‌شوند هر سال در حال افزایش است. اگر وارن بافت که اعتقادی به ارزهای دیجیتال ندارد با سال‌ها فعالیت در زمینه سرمایه‌گذاری در ۶۰ سالگی به یک میلیاردر تبدیل شد، اکنون بازار نوپای ارزهای دیجیتال فرصت‌هایی را در اختیار افراد قرار می‌دهد تا در آغاز جوانی به این درجه از موفقیت برسند.